Dieta nisko proteinowa w nefropatii cukrzycowej: meta-analiza kontrolowanych prób randomizacyjnych.

Autorzy: Pan Y, Guo LL, Jin HM Low-protein diet for diabetic nephropathy: a meta-analysis of randomized controlled trials. American Journal of Clinical Nutrition 88(3):593-4, wrzesień 2008 r

Tłumaczenie i komentarz: Artur Sołtysiak, pielęgniarz

TŁO: Od wielu lat stosuje się dietę nisko proteinową (LPD) jako środek opóźniający rozwój nefropatii cukrzycowej, jednak jej skuteczność w tym zakresie jest dyskusyjna. CEL: Ustalenie wpływu LPD na czynność nerek u pacjentów z chorobami nerek o podłożu cukrzycowym typu 1 i typu 2 przy wykorzystaniu metaanalizy kontrolowanych prób randomizacyjnych. MODEL: Przeszukano bazę danych Medline, EMBASE i Centralny Rejestr Prób Kontrolowanych Cochrane (The Cochrane Central Register of Controlled Trials). Osiem analiz spełniało kryteria naszych meta-analiz: czas trwania > 6 miesięcy, wykorzystanie randomizacyjnej grupy kontrolnej, dostępność danych na temat zmian dotyczących poziomu filtracji nerek (GFR - Glomerular Filtration Rate) lub kliransu kreatyniny (CCR - Creatinine Clearance Rate) oraz albuminurii lub proteinurii (białkomocz) u pacjentów z nefropatią o podłożu cukrzycowym typu 1 i typu 2. Dane zintegrowano według kryterium ustalonych oczekiwanych efektów (fixed-effect model). Średnia ważona różnic (WMD) została obliczona dla zmiany GFR lub CCR, glikohemoglobiny [HbA 1c] i albumin (serum) pomiędzy grupą stosującą LPD i grupą kontrolną. Aby wyliczyć standaryzowaną średnią różnic (Standardized Mean Difference) dla zmiany w wydalaniu albumin z moczem lub proteinurii posłużono się modelem z czynnikami losowymi (random-effects model) REZULTATY: Ogólnie mówiąc, zmiana w WMD dla GFR lub CCR nie była znacząco związana z LPD ale spadek w średniej ważonej różnic (WMD) dla glikohemoglobiny [HbA 1c] był znaczący w grupie pozostającej na diecie nisko proteinowej (LPD) (P=0.005). Jakkolwiek korzyść diety nisko proteinowej w proteinurii była znacząca (P=0.003), zaobserwowano dużą heterogeniczność. W analizach podgrupy dieta nisko proteinowa zaowocowała niższym stężeniem albumin w surowicy.
WNIOSEK: Dieta nisko proteinowa nie była związana ze znaczącą poprawą czynności nerek u pacjentów z neuropatią cukrzycową zarówno typu 1 jak i typu 2.

<><><><><><><><><><>

Meta analizy dotyczące efektów stosowania diety nisko proteinowej u osób z przewlekłą chorobą nerek (CKD) nie chorujących na cukrzycę wskazują na znaczące opóźnienie konieczności stosowania hemofiltracji i spowolnienie utraty zdolności filtracyjnej nerek (GFR). Jednakże podczas gdy wydłużenie czasu do kiedy hemofiltracja stała się nieodzowna było znaczące, to spowolnienie utraty zdolności filtracyjnej nerek było raczej niewielkie.

Epidemia cukrzycy na świecie przekłada się na wzrost liczby chorych z przewlekłą chorobą nerek. Końcowym etapem jest niewydolność nerek spowodowana nefropatią cukrzycową. Na tym tle widać jak ważnym jest prowadzenie badań nad możliwością powstrzymania rozwoju i spustoszeń spowodowanych przez przewlekłą chorobę nerek wśród osób chorych na cukrzycę.
Prezentowane powyżej badanie łączy dane dotyczące pacjentów chorych na 1 i 2 typ cukrzycy, jako że patofizjologia przewlekłej choroby nerek w tych dwu postaciach cukrzycy jest bardzo podobna. Autorzy badania dochodzą jednak do wniosku, że mimo iż dieta nisko proteinowa ma związek ze spadkiem stężenia glikohemoglobiny, to nie ma związku z wolniejszym postępem upośledzenia filtracji nerek lub klirensem kreatyniny u chorych na cukrzycę. Dieta nisko proteinowa ma związek z obniżeniem poziomu albumin lub protein w moczu, jednak to twierdzenie oparte zostało na danych o dużej heterogeniczności.

Fakt iż dieta nisko proteinowa u osób z cukrzycą wprost nie przekłada się na spowolnienie degradacji nerek nie oznacza, że należy jej całkowicie zaniechać. Dieta ta bowiem poprzez zmniejszenie produkcji metabolitów proteinowych zmniejsza ilość toksyn moczowych. Stąd pacjenci z przewlekłą chorobą nerek będący na diecie nisko proteinowej mogą rozpocząć dializę zachowawczą na niższym poziomie filtracji (mniej inwazyjną) ponieważ będąc na diecie nisko proteinowej akumulują mniej toksyn i mają też mniejsze objawy zatrucia.